Stichting Alterius ontwerpt en verzorgt onderwijs voor kinderen en jongeren met ernstige opvoedkundige problemen en/of psychiatrische problematiek. Flexibiliteit, samenwerken, vakmanschap en respect: de vier kernwaarden van Alterius.
Op één of andere manier zul je deze waarden terug vinden in de verhalen van onze bloggers. Zij nemen je mee in hun persoonlijke verhalen, waarin hun ervaringen of kijk op ontwikkelingen en de actualiteit centraal zullen staan.
Soms ontroerend of juist met humor, een andere keer kritisch of prikkelend, maar altijd vanuit hun eigen ervaring, vol enthousiasme en met hart voor hun vak!
Kinderen met een beperking, gedragsprobleem of psychiatrische problematiek krijgen vaak minder kans om volwaardig deel te nemen aan de samenleving. Dat zou anders moeten, want iedereen moet kunnen meedoen. En dat begint op school!
De theorie
Volgens de VO-raad is het uitgangspunt van inclusief onderwijs dat zoveel mogelijk leerlingen thuisnabij naar dezelfde (reguliere) school gaan en hier onderwijs – en waar nodig zorg – op maat krijgen.
Het houdt dus in dat leerlingen met problematiek worden ondersteund om naar school te kunnen, liefst thuisnabij én samen met leerlingen zonder een beperking of problematiek. Het zorgt ervoor dat elke leerling zich thuisvoelt in de school.
Voor alle leerlingen zou dus een plek moeten zijn in het reguliere onderwijs.
Voor of tegen?
Ik merk dat er nogal verschillend gedacht wordt over inclusief onderwijs.
Aan de ene kant zijn er voorstanders die vinden dat de school een afspiegeling is van de maatschappij en dus een mooie oefenplaats is waar je leert met elkaar om te gaan.
Aan de andere kant zijn er mensen die vinden dat dit niet realistisch is en er al (te) veel gevraagd wordt van docenten naast het feit dat ze vaak ook niet opgeleid zijn om die extra zorg te bieden.
Er is dus nog wat werk aan de winkel…. Mijn inziens op diverse vlakken en niveaus, van de (voor)opleidingen, de besturen, de scholen, de teams tot het onderwijspersoneel individueel.
Inclusieve voorbeelden
In de afgelopen maanden heb ik tijdens vele overleggen ervaren én gezien dat er hard gewerkt wordt om inclusiever aan de slag te gaan. Onderwijs en maatschappelijke ketenpartners werken steeds meer samen. Dit gebeurt integraal, oplossingsgericht en op maat.
Van dichtbij zie ik een mooi voorbeeld van de samenwerking tussen De Buitenhof (vso-school van onze stichting) en het Bernardinuscollege (reguliere vo-school). Of onze IZEO-locaties waar leerlingen met (dag)behandeling vanuit de (jeugd)zorg, middels een integraal aanbod, onderwijs volgen. We zijn erop gericht om zo snel mogelijk (weer) naar regulier te schakelen, maar in specifieke gevallen is er ook de erkenning dat dit moeilijk of soms zelfs niet kan. Voor hen blijven wij het gespecialiseerd onderwijs, op maat, bieden als speciale voorziening.
Samen beginnen bij het begin
Toch voer ik ook met regelmaat, zowel intern als extern, gesprekken over de kansen die er nog liggen. Samen sparren… Want we staan pas aan het begin.
Om onderwijs inclusief te maken moeten namelijk alle onderdelen van het onderwijssysteem toegankelijk zijn voor alle leerlingen. Het gaat dan niet alleen om schoolgebouwen, maar ook om informatie en communicatie, handboeken en lesmateriaal, onderwijsmethoden en evaluaties, ondersteuningsdiensten, speel-en sportfaciliteiten en schoolvervoer.
Collega’s uit het onderwijsveld, het zorgveld alsook de samenwerkingsverbanden delen daarbij de mening dat we vooral preventiever moeten kijken. We moeten beginnen aan de “voorkant”; de vooropleidingen, de kinderdagverblijven, peuterspeelzalen en het reguliere basisonderwijs. Want zodra we juist dáár goed investeren in expertise vanuit het speciaal onderwijs, de jeugdzorg en overige ondersteuning, kom je al een heel end. Dat de juiste huisvesting daarnaast ook nog een uitdaging wordt, realiseren we ons allemaal.
Vragen en overpeinzingen
Het zet me allemaal met regelmaat aan het denken. Wanneer ik wandel, in stilte werk of ter plekke als ik in gesprek zit.
En dan vraag ik me af…waarom wijzen we soms toch nog naar elkaar en trekken we niet meer samen met elkaar op om te leren van ervaringen in de praktijk om van daaruit nieuwe zaken (door) te ontwikkelen? Welke rol kan voor ons, Alterius, weggelegd zijn in het ontwikkelen van een inclusievere zorgstructuur in het reguliere veld Zuid-Limburg? En, waarom is het speciaal onderwijs (en hun expertise) niet een structureel en jaarlijks onderdeel van het curriculum van de PABO?
En dan voortbordurend op het onderwijs: is er behoefte aan een standaard professionalisering op het gebied van gespecialiseerd onderwijs voor nieuwe (startende) leerkrachten in de regio? Zouden we preventievere stappen kunnen zetten als we, naast het doorontwikkelen van doelgroeparrangementen, vanuit het gespecialiseerd onderwijs ondersteuning bieden middels scholing en advies op de reguliere scholen?
Ik nodig jou uit!
Je ziet, ons werk blijft continue uitdagend. We zijn als Alterius een organisatie die enerzijds reageert op de ontwikkelingen die zich voordoen in ons gespecialiseerde onderwijsland, anderzijds haar eigen deskundigheid en kracht heeft en deze wil door ontwikkelen. Ik ben daarom van mening dat in gesprek blijven met elkaar cruciaal is om te komen tot (nieuwe) inzichten en samenwerking (of soms juist niet) alleen maar kan versterken!
Mocht je nu denken, deze blog triggert me, in welk opzicht dan ook. Dan nodig ik je uit om met me in gesprek te gaan.
Dit kan live met een kop koffie op een van onze locaties, maar ook digitaal uiteraard.
Nicole Oligschläger
coördinator Zorg en Onderwijs